در ادامه بحث معیارهای عقل برای تصمیم گیری بحث را به خداوند می کشانم. قبل از بحث بگویم که کلمه “عاقل” به عربی “حکیم” ترجمه می شود و اگر “عقل” را به عنوان یک کلمه عربی در نظر بگیریم در فارسی “ذهن” معنا می شود.
واضح است که خداوند عدالت در لحظه ندارد، یعنی ظلم در خلقت وجود دارد ولی در بازه ای طولانی از زمان خداوند عدالت را پیاده سازی می کند. همچنین حق بودن خداوند نیز لحظه ای و آنی نیست.
و اما دو مثال از تنازع میان حق و عدل در افعال باری تعالی:
1- واضح است که بسیاری از مخلوقات ظلم می کنند و برخی نیز ظالم نیستند و نتیجه طبیعی این امر شرور است. بنابراین استحقاق ذاتی مخلوقات برای خلق شدن یکسان نیست و عملا خلقت همه مخلوقات “حق” نیست و در یک کلام خلقت بر مدار “باطل” است. اما عدالت اقتضا می کند که اگر دسته ای از مخلوقات خلق شدند، خداوند همه را به یک چشم ببیند و همه را خلق کند.
2- دستور خداوند به ابلیس و ملائک برای سجده بر آدم هم شرک و هم ظلم است. در مورد شرک بودن دستور سجده بر آدم مطلبی در سایت شخصی نوشته شده است، اما همانطور که در آن نوشتار توضیح دادم ابلیس به دلیل عبادت فراوان دچار “کبر” شده بود و استحقاق ابلیس نجات او از “کبر” بود. در این موضوع خداوند برای آسان شدن سجده بر آدم توسط ابلیس به ملائک نیز دستوری مشابه ابلیس داد.(سند این امر شهود شخصی است) همچنین از برخی تجارب نزدیک به مرگ و برخی شهود افراد مشخص است که جهنم ابدی وجود ندارد و حتی قران تحریف شده است و ابلیس نیز سرانجام عاقبت به خیر خواهد شد.
